Veulen vreugde
anders afspenen
In het wild spenen veulens zichzelf af. De melkproduktie van de merrie veranderd van samenstelling, loopt geleidelijk terug en het veulen scharrelt steeds meer z’n eigen kostje bij elkaar. Wanneer het veulen ongeveer tien maand oud is wordt er een nieuw veulen geboren en is de melktap voor de bijna jaarling definitief gesloten. De jaarlingen zijn inmiddels behoorlijk zelfstandig, maar blijven, na het fysieke afspenen, nog een jaar of twee bij hun moeder in de kudde. Het hele afspeenproces gaat op mentaal, emotioneel en fysiek vlak geleidelijk.
In het afspeenproces van onze gedomesticeerde veulens zouden we rekening moeten houden met dat gegeven. Een geleidelijk proces, waarbij we het vermogen tot zelfregulatie aanspreken en stimuleren, is voor de merrie en het veulen veel minder stressvol en geeft het veulen een goede start in zijn eerste stappen naar volwassenheid.
Zelfregulatie
Zelfregulatie betekent dat paarden verstandige keuzes kunnen maken in lastige situaties. Nadenken in plaats van een vlucht- of vechtreactie, en met als gevolg zelfstandig spanning/adrenaline kunnen laten afvloeien.
Het zelfregulatiesysteem van wilde paarden is veel beter afgestemd en ontwikkeld dan dat van onze gedomesticeerde paarden. Dat komt enerzijds omdat wilde paarden in stevige, sociale kudde (familie) structuren kennis en ervaring doorgeven en anderzijds omdat het zelfregulatiesysteem van paarden niet is ontworpen voor een leven in een door mensen gecreëerde leefomgeving.
Onze verantwoordelijkheid dus om onze paarden te helpen met de ontwikkeling van een goed functionerend zelfregulatiesysteem en het afspeenproces speelt daarin een cruciale rol. Belangrijk dus om dit op een goede manier te laten verlopen.
Dit betekent een ingrijpend proces opknippen in behapbare stappen en tijd investeren! Essentieel voor de ontwikkeling van zelfregulatie is dat merrie en veulen in elke stap helemaal kunnen ontspannen voordat je naar een volgende stap gaat!
Praktisch
De belangrijkste ingrediënten voor een succesvol afspeenproces zijn:
- Tijd! Investeer tijd.
- Stap voor stap. Veel kleine succesjes maken een groot succes.
- Goede timing en release.
- Ontspanning – ontspanning- ontspanning!
Afhankelijk van de situatie en de faciliteiten kun je met bovenstaande ingrediënten het afspeenproces vormgeven.
Voorbeeld (zo zou je het kunnen doen):
Met behulp van twee, direct naast elkaar gelegen, paddocks/weitjes of stallen, waarbij fysiek contact mogelijk is en ruwvoer beschikbaar is.
- Je zet de merrie in de ene paddock en het veulen in de andere.
Het is belangrijk om je te realiseren dat, ondanks het feit dat het veulen inmiddels al behoorlijk zelfstandig is en in de wei niet meer bij z’n moeder in de buurt blijft, een fysieke barrière altijd stress oplevert. Het staan in twee gescheiden ruimtes is veel ingewikkelder dan samen in één ruimte waarin de onderlinge afstand veel groter is.
- Je wacht tot merrie en veulen allebei ontspannen.
Let hierbij op tekenen van ontspanning zoals kauwen, likken, gapen, een ontspannen lichaamshouding, eten en het niet op elkaar gefocust zijn.
- Zodra beiden ontspannen zijn, zet je ze weer bij elkaar.
Paarden leren op het moment dat ‘druk’ wegvalt. De druk is in dit geval het gescheiden zijn. Merrie en veulen weer bij elkaar brengen op het moment dat er ontspanning is, ‘installeert’ bij beide een ontspanningspatroon.
- De bedoeling is dat zowel merrie als veulen relatief snel ontspannen.
Loopt de spanning op, neem dan de merrie aan een halster. Geef haar een kader en voorkom dat ze onrustig langs de afscheiding heen en weer gaat lopen. Help haar met het afvloeien van de spanning. Zo breng je rust en kan ook het veulen makkelijker ontspannen.
LET OP: Blijft de spanning toch oplopen, dan is de stap te groot of de omgevingsfactoren te onrustig.
- Het scheiden van merrie en veulen bouw je op deze manier in tijd op.
Minuten in het begin, maar als het ontspanningspatroon goed bevestigd is, kun je vrij snel opbouwen. Zodra ze rustig een uur of drie naast elkaar in de paddock kunnen staan, zonder zich nog erg op elkaar te focussen, kun je elke dag een paar uur verlengen.
- Staan ze 24/7 rustig naast elkaar, dan kun je naar een situatie waarbij fysiek contact niet meer mogelijk is, maar ze elkaar nog wel kunnen zien.
Neem ook voor deze stap de tijd en bouw het ‘op afstand staan’ geleidelijk op.
- Zijn merrie en veulen ook in deze situatie ontspannen en rustig, dan kunnen ze definitief buiten zicht- en gehoorafstand gescheiden worden.
Een extra tip:
Het totale afspeenproces is voor zowel de merrie als voor het veulen veel gemakkelijker wanneer zowel veulen als merrie samen staan met andere paarden. Ze ontlenen veel steun aan elkaar.
Toekomst
Anders afspenen is investeren in de toekomst. Jonge paarden met een goed functionerend zelfregulatiesysteem zijn mentaal en emotioneel fitter en beter in balans. Een dikke plus voor paardenwelzijn en in het kader van (sport)prestaties ook niet verkeerd.
Wil je meer weten of heb je specifieke vragen over het afspeenproces van jouw veulen(s), bel of mail gerust.
Eef Veenstra
25 april 2023
Hulp nodig?
Stuur me een bericht, dan help ik je! Kost niks 😉
Liberty workshop
Liberty dynamics
Horsemanship experience
Liberty dynamics
Gymnastiserend Grondwerk
Gymnastiserend grondwerk
Horsemanship masterclass
Zelfregulatie
Gymnastiserend grondwerk
